تاریخچه گنجینه جواهرات ملی ایران

در زمان سلطنت رضا شاه در سال 1308 خورشیدی، جواهرات ملی ایران با قانون مصوب مجلس شورای ملی، به عنوان پشتوانه اسکناس در اختیار بانک ملی ایران قرار گرفت. از سال 1322 در یکی از خزانه‌های بانک ملی به نمایش عمومی گذاشته شد و در سال 1334 ساختمان خزانه فعلی برای آن ساخته شد.

جواهرات در سال 1339 و پس از اینکه مالکیت آنها به بانک مرکزی منتقل گردید به موزه جواهرات ملی انتقال یافت.اگرچه ارزش جواهرات ملی ایران به ارزش اقتصادی آن محدود نمی‌شود، ولی از جواهرات ملی ایران به عنوان پشتوانه قدرت و ذخیره خزانه کشور و گاه به عنوان پشتوانه پول منتشر شده توسط بانک مرکزی استفاده می‌شده‌است. از نظر فنی به لحاظ منحصر به فرد بودن، بی‌نظیر بودن و اهمیت تاریخی، قیمت گذاری برای چنین جواهراتی(حتی بطور تقریبی) برای زبده‌ترین کارشناسان و ارزیابان نیز مقدور نیست.

برخی مورخان تنها ارزش جواهرات غنیمتی هند را به ارزش آن زمان حدود هفتاد کرور روپیه برآورد نموده‌اند.

گوناگونی جواهرات

از معروفترین اقلام ساخته شده جواهرات ملی می‌توان به تاج پهلوی،دریای نور،کمربند زرین،جقه نادری، تاج کیانی، کره جواهرنشان و ساعت اهدایی ملکه ویکتوریا به ناصرالدین‌شاه اشاره نمود. علاوه بر این اقلام، صدها قطعه ساخته شده مانند کوزه‌های قلیان، کلاه مرواریددوزی شده، انفیه دان زمرد، شمعدان مرصع، آفتابه لگن مرصع، تنگ زرین، کوزه قلیان، ظرفها و سرپوشهای غذا از طلا، گلدان و آینه و شمعدان، سرقلیان، قندان و قوری، سینی، کاسه، شمشیر و قمه، انگشتری‌های مختلف، سر علم، انواع جقه، انواع قلمدان و ساعت، انواع گل و سنجاق سینه، انواع گل کمر، انواع تفنگ مرصع، انواع سنجاق، هزاران مسکوک مختلف، قوطی، مدال، جبه‌ها و شنل‌های مرواریددوزی شده، انواع نشانهای دول مختلف، سپر، کلاه، قهوه خوری و هزاران قطعه جواهرات بسیار نفیس پیاده بخشی از این گنجینه را تشکیل می‌دهند.

جواهرات ملی ایران(تا سال 1357 جواهرات سلطنتی ایران) به مجموعه‌ای از جواهرات سلطنتی گفته می‌شود که طی صدها سال توسط پادشاهان مختلف ایران جمع‌آوری گردیده و چه بصورت پیاده و چه بصورت ساخته شده اکنون در موزه جواهرات ملی ایران وابسته به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نگهداری می‌شوند. آغاز جمع‌آوری این جواهرات به صورت جدی به دوران صفویه باز می‌گردد و پس از آن گاهی پادشاهانی قطعاتی را به آن افزوده‌اند و گاهی در هنگام تغییر حکومت‌ها، بخش‌هایی از آن به تاراج رفته‌است. این مجموعه یکی از بزرگترین مجموعه‌های جواهر در جهان بوده و قدمت برخی از جواهرات این مجموعه به اساطیر و پیش از تاریخ باز می‎گردد. این جواهرات امروزه به عنوان بخشی از فرهنگ و تاریخ ایران شناخته شده و همچون سایر عناصر شناخت فرهنگی مانند معماری، رسوم، رقص و هنر عنصری برای شناخت فرهنگ ایرانی به شمار می‌رود. تا پیش از انقلاب اسلامی ایران، در برخی از مراسم رسمی همچون ازدواج‌ها و تاجگذاری از جواهرات ملی استفاده می‌شد.

نحوه جمع آوری 

اطلاعات دقیقی در مورد کیفیت و کمیت گنجینه جواهرات تا قبل از دوران صفویه در دست نیست و می‌توان گفت تاریخچه جواهرات ایران از زمان سلاطین صفوی آغاز می‌شود. نحوه گردآوری و پدید آوردن مجموعه فعلی را به طور اختصار می‌توان چنین بیان داشت:
تا قبل از صفویه، اقلامی از جواهرات در خزانه دولتی وجود داشته است و براساس نوشته‌های سیاحان خارجی (ژان باتیست تاورنیه، شوالیه شاردن، برادران شرلی، وارنیگ و دیگران) سلاطین صفوی حدود قرن (907 تا 1148 ﻫ. ق.) شروع به جمع‌آوری نفایس و گوهرها نموده و حتی کارشناسان دولت صفوی جواهرات را از بازارهای هند، عثمانی و کشورهای اروپایی مانند فرانسه و ایتالیا خریداری کرده و به اصفهان، پایتخت حکومت می‌آورده‌اند.
بنابراین، در پایان سلطنت شاه سلطان حسین و با ورود محمود افغان به ایران، خزاین دولت توسط مهاجمان افغانی دچار پراکندگی گردید و مقداری از آنها که بوسیله محمود افغان به اشرف افغان منتقل شده بود، پس از ورود شاه طهماسب دوم به همراهی نادر به اصفهان، به چنگ نادر افتاده و از خروج آنها از ایران جلوگیری شد.
بعداً نادر برای پس گرفتن آن قسمت از جواهرات که به هندوستان رفته بود، نامه‌هایی به دربار هند نوشت، اما جواب نامساعدد شنید. پس از لشکرکشی نادر به هند (1158 ﻫ. ق.) محمد شاه مبالغی نقدینه، جواهر و اسلحه تسلیم نادر کرد. بخشی از اموال و خزاینی که نادر از هندوستان بدست آورده بود، به ایران نرسید و در راه بازگشت به ایران از میان رفت. نادر پس از بازگشت به ایران، مقدار قابل ملاحظه‌ای از جواهر ونوادر را به اسم ارمغان برای امراء و حکام و شاهان ممالک همسایه فرستاد. وی همچنین مقداری از اشیای نفیس و مرصع را به آستان حضرت امام رضا (ع) تقدیم کرد و مقداری را نیز میان سپاه خود تقسیم نمود.
در سال 1160 ﻫ. ق. و پس از قتل نادر، احمد بیک افغان ابدالی از سرداران نادر، دست به غارت جواهرات خزانه نادر زد. از جمله این گوهرها که از ایران خارج شد و هرگز بازنگشت، الماس معروف "کوه نور" بود. این الماس به دست احمد شاه درانی و رنجیت سینگ پنجابی افتاد. با شکست رنجیت سینگ از انگلیس‌ها، "کوه نور" به چنگ کمپانی هند شرقی افتاد و در 1266 ﻫ. ق. / 18/50 م. به ملکه ویکتوریا اهداء شد.

از آن پس تا زمان قاجاریه، باقیمانده خزائن تغییرات چندانی نیافت. در دوران قاجاریه، مجموعه جواهرات، جمع‌آوری و ضبط شد و تعدادی از جواهرات به تاج کیانی، تخت نادری، کره جواهر نشان و تخت طاووس (تخت خورشید) نصب گردید.
دو گوهر دیگر که به تدریج به مجموعه اضافه شد، یکی فیروزه که از سنگ‌های قیمتی ایرانی است و از معادن نیشابور استخراج می‌گردد و دیگری مروارید که از خلیج فارس صید می‌شد.
به موجب قانون مصوب 25 آبان 1316 شمسی، قسمت عمده جواهرات به بانک ملی ایران منتقل گردید و سپس جزء پشتوانه اسکناس و بعداً وثیقه اسناد بدهی دولت به بانک بابت پشتوانه اسکناس قرار گرفت.
خزانه فعلی جواهرات در سال 1334 ساخته و در سال 1339 با تاسیس بانک مرکزی ایران افتتاح و به این بانک سپرده شد و اکنون نیز در صیانت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. 

جواهرات ایران در گذر زمان

 بطور کلی خزائن نفایس شاه عباس صفوی، که به نظر ژان شاردن سیاح و جواهر فروش فرانسوی یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های زمان خود بوده‌است، عموما از یکی از منابع زیر جمع آوری شده‌است:

-میراثی که از پیش از صفویه در خزائن دولتی باقی مانده بود.
-تولید معادن خراسان و ترکستان و مرواریدهای خلیج فارس
-هدایای اهدایی سلاطین خارجی و حکام محلی
-غنایم جنگی
-خرید از جهانگردان اروپایی مانند ژان باتیست تاورنیه و ژان شاردن
-خرید از بازارهای هند،عثمانی، ایتالیا و فرانسه

حمله افغان

با سقوط اصفهان در زمان شاه سلطان حسین، این گنجینه عظیم به دست مهاجمین افغان افتاد. در هنگام اشغال اصفهان، محمود افغان گروهی را به سرپرستی محمدقلی خان صدراعظم مامور جمع آوری جواهرات از خزانه سلطنتی کرد. با اینکه این‌کار ابتدا با نظم انجام شد، ولی اندکی که گذشت، سربازان رشته اطاعت گسستند و بخشی از جواهرات که هنوز به دست سران اشغالگران نیافتاده بود، تاراج شد. از آنجا که وضع آشفته ایران جنگزده برای تجارت چنین کالایی مناسب نبود، بخش عمده‌ای از این گنجینه توسط سوداگران از سربازان خریداری و در بازارهای هندوستان و دربار سلاطین تیموری هند به فروش رفت.

افشاریه
بخشی از جواهرات نادرشاه با فتح اصفهان توسط نادر شاه و شکست افغان‌ها، قسمتی از جواهراتی که توسط محمود افغان جمع‌آوری شده بود به دست شاه طهماسب دوم و نادر افتاد و بخشی از آن نیز توسط سران افغان به به شهرهای جنوبی برده شد. با تعقیب فراریان این جواهرات نیز به دست نادر افتاد.

نادرشاه برای پس گرفتن آن بخش از جواهرات که به هند رفته بود، چندین بار با دربار هند مکاتبه نمود ولی نتیجه‌ای نگرفت. با پایان جنگ کرنال و فتح هندوستان بدست نادر، این جواهرات به همراه بخشی از جواهرات محمدشاه پادشاه هند به ایران بازگشت. جواهرات بازگشتی همچنین شامل بخشی از جواهرات محمدشاه بود که به موجب قرارداد ترک مخاصمه شلیمار به عنوان جبران یکصد و پنجاه کرور تومان خسارت جنگ به نادر تسلیم شد.

همه جواهرات ارسالی از هند به ایران نرسید. مجددا برخی از آنها در راه غارت شد و بخشی نیز به عنوان هدیه توسط نادر به امرا و حکام و سلاطین همسایه همچون کاترین (ملکه روسیه)، سلطان محمودخان (پادشاه عثمانی) و ابوالفیض‌خان (امیر بخارا) پیشکش شد.

نادر همچنین مقادیری از این جواهرات را به آستانه علی‌بن موسی الرضا تقدیم نمود و مقداری نیز میان سپاهیان وی تقسیم شد. با قتل نادر در 1160 قمری، یکی از سرداران او به نام احمدخان به غارت جواهرات پرداخت و بخشی از آن همچون الماس مشهور کوه نور دوباره از ایران خارج گردید. بخش دیگری از آن سرانجام پس از چندین بار دست به دست شدن در اختیار آغا محمدخان قاجار قرار گرفت.

کمربند زرین

دوره قاجار

تاج کیانی مورد استفاده شاهان در دوره قاجاریه بودآغامحمدخان که برای به‌دست آوردن این جواهرات مجبور شده بود شاهرخ میرزا را به شدت شکنجه کند، تلاش زیادی برای حفظ و نگهداری از این جواهرات نمود. فتحعلی شاه نیز به ضبط جواهرات علاقه داشت و تخت نادری، شمشیر جهانگشای نادری، کلاه مرواریددوزی شده، تاج کیانی و تخت طاووس (قاجاری) به دستور وی ساخته شد.

در زمان ناصرالدین شاه نیز کوششهایی برای جمع‌آوری این جواهرات به عمل آمد و همچنین از بخشی از جواهرات پیاده موجود، برای ساخت زینت‌آلاتی همچون کمربند زرین و کره جواهرنشان استفاده شد. در زمان ناصرالدین‌شاه یکی از جواهرات تخت طاووس توسط جوانی به سرقت رفت.

کامران میرزا با اخذ امان‌نامه از شاه، موفق گردید سارق و جواهر سرقت شده را کشف کند. با این‌حال شاه دستور داد تا سارق را به شکل فجیعی اعدام کنند و در پاسخ نارضایتی کامران میرزا از اعدام سارق بر خلاف امان نامه چنین نوشت:

« گویا از اعدام آن جوان آزرده خاطر شدید....بدانید که این جواهرات ... مال پدر ما نیست. آنچه در دست ماست متعلق به ملت و کشوری است که آن را بما سپرده‌اند... »

جواهرات ملی ایران در زمان مظفرالدین شاه برای اولین بار تقویم گردیدند. محمدعلی‌شاه در زمانی که از مشروطه خواهان شکست خورد و به سفارت روسیه پناهنده شد، بخشی از این جواهرات از جمله الماس دریای نور را با خود به داخل سفارت برد و ادعا نمود که این جواهرات اموال شخصی او هستند.

بر اثر پافشاری مشروطه خواهان در مذاکرات، ناچار بخشی از جواهرات مزبور (از جمله دریای نور) مجددا به کاخ گلستان بازگشت.در جریان سفر دوم احمدشاه به اروپا، شایعه‌ای مبنی بر سرقت جواهرات ملی توسط او در تهران منتشر گردید. مجلس شورای ملی هیئتی را به ریاست ارباب کیخسرو مامور بررسی موضوع نمود که با بررسی انجام شده و تطبیق جواهرات با فهرست تهیه شده در زمان مظفرالدین‌شاه و محمدعلی‌شاه، مشخص گردید که شایعه مزبور صحت نداشته‌است.

تخت نادری

دوران پهلوی
بر اساس اطلاعات دانشنامه ویکیپدیا،تاج پهلوی به دستور رضا شاه ساخته شده و در دوره رضاشاه جواهرات ملی توسط کارشناسان جواهرشناس فرانسوی (کمپانی بوشرون) بازدید و صورت برداری شد و سپس بخش عمده آن در صندوقهایی از کاخ گلستان به بانک ملی انتقال یافت.

بخش کوچکتری نیز جهت بازدید در کاخ موزه گلستان باقی ماند.

بخشی نیز توسط رضا شاه به امرای محلی و یا نمایندگان خارجی تقدیم گردید. قطعاتی نیز به طور امانت برای مراسم ازدواج فوزیه و محمدرضا پهلوی در سال 1316 تسلیم خانواده سلطنتی شد که این قسمت اخیر نیز هیچگاه بطور کامل به خزانه باز نگشت.

در سال 1320 هیاتی از سوی مجلس شورای ملی مامور تحقیق در این امر شد که گزارشات این تخلفات تقدیم مجلس شد و در جراید وقت نیز انتشار یافت. ولی نتیجه ثمربخشی حاصل نگردید.در همین دوره انگلستان پیشنهاد داد تا از محل فروش این جواهرات، کار ساخت راه‌آهن سراسری کشور شکل بگیرد و سرمایه لازم برای تشکیل یک بانک ایرانی تهیه شود. رضا شاه موفق گردید بدون اجرای این پیشنهاد به هر دو هدف برسد.

در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی، شمشیر نفیس مرصعی که به منظور برگزاری مراسم و تشریفات تدفین رضا شاه به مصر ارسال گردیده بود، توسط ملک فاروق پادشاه مصر و برادر زن شاه به سرقت رفت. ماجرا توسط دربار ایران پیگیری گردید،ولی به نتیجه نرسید و مکتوم ماند. سالها بعد و پس از سرنگونی خاندان سلطنتی مصر در سال 1331، موضوع ابتدا توسط مجله روزالیوسف در قاهره و سپس توسط خواندنیها در تهران برملا گردید.

بهای این مجموعه چقدر است؟
در مورد این مجموعه نفیس سخن بسیار می‌توان گفت، اما به یک پرسش نمی‌توان پاسخ قطعی داد:بهای این مجموعه چقدر است؟هیچکس پاسخ این سؤال را نمی‌داند، زیرا در این مجموعه گوهرهایی است که در جهان نظیر ندارد. در پاسخ به این سؤال فقط می‌توان گفت: مجموعه جواهرات ملی ایران از لحاظ هنری، تاریخی و منحصر به فرد بودن در شرایطی است که حتی زبده‌ترین کارشناسان و ارزیابان جهان هم نتوانسته‌اند ارزش واقعی یا تقریبی آن را محاسبه کنند.

برخی جواهرات این موزه :
تخت طاووس(تخت جمشید)
به فرمان فتعلی شاه در سال ۱۲۱۶ هجری قمری ،تختی عظیم و مجلل به مباشرت نظام الدوله محمد حسین خان صدر اصفهانی فرمانروای اصفهان با جواهر و طلای موجود در خزانه ساخته شد و به مناسبت نقش خورشید مرصعی که در صدر تخت تعبیه شده است به نام تخت جمشید معروف گردید.
تخت خورشید سالها به همان نام نامیده می شد تا اینکه فتعلی شاه با طاووس تاج الدوله ازدواج نمود.از همان زمان به مناسبت نام او ،تخت به نام طاووس مشهور شد.بعضی از ایرانیان می پنداشتند که تخت مذکور همان تخت طاووس هند است و با مقایسه و توصیفی که تاورنیه از تخت طاووس کرده و آنچه خود از تخت طاووس موجود دیده و استنباط کرده به این نتیجه رسیده که ادعای مدعیان باطل است و برای اطمینان و تائید نظر خود با ناصر الدین شاه مذاکره و از ایشان استفسار کرده و مطمئن شده است تخت طاووس به دستور فتعلی شاه ساخته شده و به نام همسر او طاووس خانم،تخت طاووس نامیده شده است.پس از درگذشت فتعلی شاه،سالها بعد ناصر الدین شاه که در ظبط و ربط جواهر و نفایس سلطنتی،عنایت خاص داشت دستور داد تا تخت یاد شده را تعمییر کرده و تغییراتی جزئی در شکل ظاهر آن دادند از جمله اشعاری که مضمون آنها کیفیت تعمیر تخت به امر ناصر الدین شاه است.در کتیبه اطراف تخت به خط نستعلیق خوش در مصراعهای مجزا از یکدیگر روی زمینه زر ،به مینای لاجوردی نگاشته شده است.این مصراعها فعلا مرتب و دنبال یکدیگر نصب شده است و پیداست که در تعمیر بعدی آنها در جای خود نشانده اند.تخت مذکور تا سال ۱۳۶۰ در تالار کاخ گلستان نگهداری می گردید.در تاریخ۱۳۶۰/۶/۱۷ به خزانه جواهرات بانک مرکزی جمهوری اسلامی انتقال یافت تا همواره با توجه به تجانس این تخت با جواهرات موجود در خزانه (موضوع قانون سال ۱۳۱۶ شمسی)نگهداری شود.

کره جواهر نشان
این کره در سال ۱۲۹۱هجری قمری ،به دستور ناصر الدین شاه،توسط گروهی از جواهر سازان ایرانی به سر پرستی ابراهیم مسیحی از جواهرات پیاده ای که در خزانه موجود بود ساخته شد.وزن خالص طلای به کار رفته در این کره ۳۴ کیلو گرم و وزن جواهرات آن ۳۶۵۶ گرم است.تعداد کل جواهراتی که در روی کره نصب شده ،بالغ بر ۵۱۳۶۶ قطعه است.پیدا کردن کشورهای مختلف در میان برق سنگهای گوهر ها کار مشکلی است.زیرا به نظر می آید ،مهارت سازنده آن به جواهر سازی ،بیش از نقشه کشی بوده است.دریاهای روی کره به وسیله زمرد و خشکیها به وسیله یاقوت نشان داده شده است.آسیای جنوب شرقی ،ایران و انگلستان با الماس×هندوستان با یاقوت روشن و آفریقای مرکزی و جنوبی با یاقوت کبود مشخص شده است.قطر کره در حدود ۲ پا (۶۶ سانتیمتر)است و روی پایه ای که تمام آن از طلای آراسته به جواهرات است قرار دارد. 

تاج فرح
تاج مورد استفاده ی فرح پهلوی در سال ۱۳۴۶ از میان جواهرات ملی توسط ایوان کلیف و آرپل ساخته شد. بدنه این تاج از پلاتین و تعداد سنگهای قیمتی ان به شرح زیر است:
۱۴۶۹ قطعه برلیان
۳۶ قطعه زمرد
۲ قطعه لعل
۳۴ قطعه یاقوت
۱۰۵قطعه مروارید وزن این تاج ۱۴۸۰.۹۰ گرم است.

الماس  دریای نور:
شاید این الماس در میان جواهرات ملی ایران مقام اول را دارا باشد. این الماس معروف (دریای نور) و الماس کوه نور ظاهرا به علت قرابت نام پیوسته یک زوج به شمار می آمده اند.در حالی که از نظر تراش و رنگ هیچ وجه مشترکی با یکدیگر ندارند. هر دو گوهر از آن نادر شاه بود.وزن دریای نور ۱۸۲ قیراط است و رنگ آن صورتی است که کمیاب‌ترین رنگ الماس است.در سال ۱۳۴۴ هنگام بررسی جواهرات ملی توسط دانشمندان کانادایی در باره این گوهر نکته بسیار جالب توجهی کشف شد.
تاورینه سیاحت گر و جواهر شناس معروف فرانسوی در کتاب خود از الماس صورتی رنگی به وزن ۲۴۲ قیراط سخن میگوید و اشاره میکند در سال ۱۶۴۲ میلادی آن را در شرق دیده است و نقشه و اندازه های آن را نیز در کتاب شرح میدهد و آن را(الماس یا لوح بزرگ) مینامد. رنگ و شکل این الماس توجه دانشمندان کانادایی را جلب کرد و ایشان معتقدند الماس دریای نور و نورالعین در اصل یک قطعه الماس بوده و بعد آنرا به دو تکه قسمت نموده اند که تکه بزرگ آن دریای نور نام گرفته و تکه کوچک ان که به وزن ۶۰ قیراط است نورالعین نامیده شده و در حال حاضر در وسط نیم تاج شماره ۲ گنجینه ۲۶ قرار دارد.

 

الماس دریای نور

 

تاج پهلوی
تاج مورد استفاده رضا خان و محمد رضا پهلوی.این تاج از طلا و نقره ساخته شده است.و آراسته به الماسهای برلیان بسیار اعلاء تخمه های درشت زمرد،یاقوت کبود و مروارید است.این تاج در چهار طرف ،دارای چهار کنگره پله پله به شکل تاجهای شاهنشاهان ساسانی است که در وسط و زیر کنگره پیشین آن ،خورشیدی زرین با شعاعهای الماس نشان ٬و تخمه الماس زرد درشت نصب شده است و در پشت همین گنگره ،جقه پایه دار اسلیمی و در پشت آن پر قو قرار دارد.در این تاج ۳۳۸۰ قطعه الماس به وزن ۱۱۴۴ قیراط،۵ قطعه زمرد به وزن ۱۹۹ قیراط و ۲ قطعه یاقوت کبود به وزن ۱۹ قیراط و۳۶۸ حبه مرواریدغلطان به کار رفته است.وزن تاج ۴۴۴ مثقال یعنی در حدود ۲۰۸۰ گرم،معادل دو کیلو و هشتاد گرم است.
تاجی که قبلا در تاجگذاری های دوران قاجار ٬به کار میرفت ٬تاج کیانی بود.چون رضا خان پهلوی مایل نبود در تاجگذاری خود از آن استفاده کند.از این روی در سال ۱۳۰۴ خورشیدی ٬ به دستور رضا خان از گوهرهای منتخب ٬تاج مزبور را ساختند و رضا خان و محمد رضا پهلوی ٬برای تاج گذاری از آن استفاده کردند.

 

تاج کیانی

این تاج، معروف است به تاج کیانی. در زمان فتحعلی شاه ساخته شده و بعد از مرگ او مورد استفاده پادشاهان قاجار بود. در واقع این اولین تاجی است که بعد از دوران شاهنشاهی ساسانی به این صورت ساخته شده است. در ساخت آن از الماس، زمرد، یاقوت و مروارید استفاده شده است و جقة جلوی آن قابل تعویض است. جالب است بدانید که این تاج حدود 5/4 کیلوگرم وزن دارد، بعدا که رضا خان روی کار آمد، دستور ساخت یک تاج سبک‌تر را صادر کرد.

 تاج کیانی

 

کوزه قلیان

این کوزه قلیان در گنجینه شماره4 خزانه قرار دارد. بدنه کوزه از تخم شترمرغ درست شده و دور آن قابی از طلا گرفته‌اند. اگر به عکس دقت کنید روی دیواره کوزه حکاکی‌های بسیار ظریفی می‌بینید که روی پوست تخم شترمرغ است.

 

کلاه عباس میرزا

این کلاه عباس میرزا پسر فتحعلی شاه است که از این کلاه در مراسم رسمی دربار استفاده می‌کرد. کلاه به شکل یک تاج ساخته شده و بدنة آن از پارچة اطلس و مخمل قرمز است که روی آن مرواریددوزی و پولک‌دوزی شده. یک زمرد درشت با دور دوزی الماس هم در بالای تاج قرار دارد.

 

سنجاق سینه

سه سنجاق سینه، ساخته شده از مرواریدهای درشت. دو تا قو از مروارید سفید ساخته شده‌اند و اردک از مروارید سیاه. این مرواریدها از خلیج‌فارس صید شده‌اند. مروارید سیاه، یکی از کمیاب‌ترین انواع مروارید دنیا است.

 

 ***

لباس زربافت امیرکبیر

نیم تاج فرح پهلوی 

 

از پوست کرگدن ساخته شده و بعد از استفاده او در جنگ ها ،مرصع کاری شده است  

تاج فرح پهلوی

 

کوزه قلیان فیروزه و یاقوت