معرق چوب و آشنائی باآثار(خاتم وخاتم سازی وغیره....mehr54.b36@gmail.com هرانسانی آفریده اندیشه های روزانه خویش است. اگرانسان میخواهددگرگونی در زندگیش روی دهد، باید از دل و جان آغازکند
| ||
تاریخچه گنجینه جواهرات ملی ایران در زمان سلطنت رضا شاه در سال 1308 خورشیدی، جواهرات ملی ایران با قانون مصوب مجلس شورای ملی، به عنوان پشتوانه اسکناس در اختیار بانک ملی ایران قرار گرفت. از سال 1322 در یکی از خزانههای بانک ملی به نمایش عمومی گذاشته شد و در سال 1334 ساختمان خزانه فعلی برای آن ساخته شد. جواهرات در سال 1339 و پس از اینکه مالکیت آنها به بانک مرکزی منتقل گردید به موزه جواهرات ملی انتقال یافت.اگرچه ارزش جواهرات ملی ایران به ارزش اقتصادی آن محدود نمیشود، ولی از جواهرات ملی ایران به عنوان پشتوانه قدرت و ذخیره خزانه کشور و گاه به عنوان پشتوانه پول منتشر شده توسط بانک مرکزی استفاده میشدهاست. از نظر فنی به لحاظ منحصر به فرد بودن، بینظیر بودن و اهمیت تاریخی، قیمت گذاری برای چنین جواهراتی(حتی بطور تقریبی) برای زبدهترین کارشناسان و ارزیابان نیز مقدور نیست. برخی مورخان تنها ارزش جواهرات غنیمتی هند را به ارزش آن زمان حدود هفتاد کرور روپیه برآورد نمودهاند. گوناگونی جواهرات از معروفترین اقلام ساخته شده جواهرات ملی میتوان به تاج پهلوی،دریای نور،کمربند زرین،جقه نادری، تاج کیانی، کره جواهرنشان و ساعت اهدایی ملکه ویکتوریا به ناصرالدینشاه اشاره نمود. علاوه بر این اقلام، صدها قطعه ساخته شده مانند کوزههای قلیان، کلاه مرواریددوزی شده، انفیه دان زمرد، شمعدان مرصع، آفتابه لگن مرصع، تنگ زرین، کوزه قلیان، ظرفها و سرپوشهای غذا از طلا، گلدان و آینه و شمعدان، سرقلیان، قندان و قوری، سینی، کاسه، شمشیر و قمه، انگشتریهای مختلف، سر علم، انواع جقه، انواع قلمدان و ساعت، انواع گل و سنجاق سینه، انواع گل کمر، انواع تفنگ مرصع، انواع سنجاق، هزاران مسکوک مختلف، قوطی، مدال، جبهها و شنلهای مرواریددوزی شده، انواع نشانهای دول مختلف، سپر، کلاه، قهوه خوری و هزاران قطعه جواهرات بسیار نفیس پیاده بخشی از این گنجینه را تشکیل میدهند. جواهرات ملی ایران(تا سال 1357 جواهرات سلطنتی ایران) به مجموعهای از جواهرات سلطنتی گفته میشود که طی صدها سال توسط پادشاهان مختلف ایران جمعآوری گردیده و چه بصورت پیاده و چه بصورت ساخته شده اکنون در موزه جواهرات ملی ایران وابسته به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نگهداری میشوند. آغاز جمعآوری این جواهرات به صورت جدی به دوران صفویه باز میگردد و پس از آن گاهی پادشاهانی قطعاتی را به آن افزودهاند و گاهی در هنگام تغییر حکومتها، بخشهایی از آن به تاراج رفتهاست. این مجموعه یکی از بزرگترین مجموعههای جواهر در جهان بوده و قدمت برخی از جواهرات این مجموعه به اساطیر و پیش از تاریخ باز میگردد. این جواهرات امروزه به عنوان بخشی از فرهنگ و تاریخ ایران شناخته شده و همچون سایر عناصر شناخت فرهنگی مانند معماری، رسوم، رقص و هنر عنصری برای شناخت فرهنگ ایرانی به شمار میرود. تا پیش از انقلاب اسلامی ایران، در برخی از مراسم رسمی همچون ازدواجها و تاجگذاری از جواهرات ملی استفاده میشد.
بخشی از جواهرات نادرشاه نحوه جمع آوری اطلاعات
دقیقی در مورد کیفیت و کمیت گنجینه جواهرات تا قبل از دوران صفویه در دست
نیست و میتوان گفت تاریخچه جواهرات ایران از زمان سلاطین صفوی آغاز
میشود. نحوه گردآوری و پدید آوردن مجموعه فعلی را به طور اختصار میتوان
چنین بیان داشت: از آن
پس تا زمان قاجاریه، باقیمانده خزائن تغییرات چندانی نیافت. در دوران
قاجاریه، مجموعه جواهرات، جمعآوری و ضبط شد و تعدادی از جواهرات به تاج
کیانی، تخت نادری، کره جواهر نشان و تخت طاووس (تخت خورشید) نصب گردید. جواهرات ایران در گذر زمان بطور کلی خزائن نفایس شاه عباس صفوی، که به نظر ژان شاردن سیاح و جواهر فروش فرانسوی یکی از بزرگترین مجموعههای زمان خود بودهاست، عموما از یکی از منابع زیر جمع آوری شدهاست: -میراثی که از پیش از صفویه در خزائن دولتی باقی مانده بود. حمله افغان با سقوط اصفهان در زمان شاه سلطان حسین، این گنجینه عظیم به دست مهاجمین افغان افتاد. در هنگام اشغال اصفهان، محمود افغان گروهی را به سرپرستی محمدقلی خان صدراعظم مامور جمع آوری جواهرات از خزانه سلطنتی کرد. با اینکه اینکار ابتدا با نظم انجام شد، ولی اندکی که گذشت، سربازان رشته اطاعت گسستند و بخشی از جواهرات که هنوز به دست سران اشغالگران نیافتاده بود، تاراج شد. از آنجا که وضع آشفته ایران جنگزده برای تجارت چنین کالایی مناسب نبود، بخش عمدهای از این گنجینه توسط سوداگران از سربازان خریداری و در بازارهای هندوستان و دربار سلاطین تیموری هند به فروش رفت. افشاریه نادرشاه برای پس گرفتن آن بخش از جواهرات که به هند رفته بود، چندین بار با دربار هند مکاتبه نمود ولی نتیجهای نگرفت. با پایان جنگ کرنال و فتح هندوستان بدست نادر، این جواهرات به همراه بخشی از جواهرات محمدشاه پادشاه هند به ایران بازگشت. جواهرات بازگشتی همچنین شامل بخشی از جواهرات محمدشاه بود که به موجب قرارداد ترک مخاصمه شلیمار به عنوان جبران یکصد و پنجاه کرور تومان خسارت جنگ به نادر تسلیم شد. همه جواهرات ارسالی از هند به ایران نرسید. مجددا برخی از آنها در راه غارت شد و بخشی نیز به عنوان هدیه توسط نادر به امرا و حکام و سلاطین همسایه همچون کاترین (ملکه روسیه)، سلطان محمودخان (پادشاه عثمانی) و ابوالفیضخان (امیر بخارا) پیشکش شد. نادر همچنین مقادیری از این جواهرات را به آستانه علیبن موسی الرضا تقدیم نمود و مقداری نیز میان سپاهیان وی تقسیم شد. با قتل نادر در 1160 قمری، یکی از سرداران او به نام احمدخان به غارت جواهرات پرداخت و بخشی از آن همچون الماس مشهور کوه نور دوباره از ایران خارج گردید. بخش دیگری از آن سرانجام پس از چندین بار دست به دست شدن در اختیار آغا محمدخان قاجار قرار گرفت. کمربند زرین دوره قاجار تاج کیانی مورد استفاده شاهان در دوره قاجاریه بودآغامحمدخان که برای بهدست آوردن این جواهرات مجبور شده بود شاهرخ میرزا را به شدت شکنجه کند، تلاش زیادی برای حفظ و نگهداری از این جواهرات نمود. فتحعلی شاه نیز به ضبط جواهرات علاقه داشت و تخت نادری، شمشیر جهانگشای نادری، کلاه مرواریددوزی شده، تاج کیانی و تخت طاووس (قاجاری) به دستور وی ساخته شد. در زمان ناصرالدین شاه نیز کوششهایی برای جمعآوری این جواهرات به عمل آمد و همچنین از بخشی از جواهرات پیاده موجود، برای ساخت زینتآلاتی همچون کمربند زرین و کره جواهرنشان استفاده شد. در زمان ناصرالدینشاه یکی از جواهرات تخت طاووس توسط جوانی به سرقت رفت. کامران میرزا با اخذ اماننامه از شاه، موفق گردید سارق و جواهر سرقت شده را کشف کند. با اینحال شاه دستور داد تا سارق را به شکل فجیعی اعدام کنند و در پاسخ نارضایتی کامران میرزا از اعدام سارق بر خلاف امان نامه چنین نوشت: « گویا از اعدام آن جوان آزرده خاطر شدید....بدانید که این جواهرات ... مال پدر ما نیست. آنچه در دست ماست متعلق به ملت و کشوری است که آن را بما سپردهاند... » جواهرات ملی ایران در زمان مظفرالدین شاه برای اولین بار تقویم گردیدند. محمدعلیشاه در زمانی که از مشروطه خواهان شکست خورد و به سفارت روسیه پناهنده شد، بخشی از این جواهرات از جمله الماس دریای نور را با خود به داخل سفارت برد و ادعا نمود که این جواهرات اموال شخصی او هستند. بر اثر پافشاری مشروطه خواهان در مذاکرات، ناچار بخشی از جواهرات مزبور (از جمله دریای نور) مجددا به کاخ گلستان بازگشت.در جریان سفر دوم احمدشاه به اروپا، شایعهای مبنی بر سرقت جواهرات ملی توسط او در تهران منتشر گردید. مجلس شورای ملی هیئتی را به ریاست ارباب کیخسرو مامور بررسی موضوع نمود که با بررسی انجام شده و تطبیق جواهرات با فهرست تهیه شده در زمان مظفرالدینشاه و محمدعلیشاه، مشخص گردید که شایعه مزبور صحت نداشتهاست.
تخت نادری دوران پهلوی بخش کوچکتری نیز جهت بازدید در کاخ موزه گلستان باقی ماند. بخشی نیز توسط رضا شاه به امرای محلی و یا نمایندگان خارجی تقدیم گردید. قطعاتی نیز به طور امانت برای مراسم ازدواج فوزیه و محمدرضا پهلوی در سال 1316 تسلیم خانواده سلطنتی شد که این قسمت اخیر نیز هیچگاه بطور کامل به خزانه باز نگشت. در سال 1320 هیاتی از سوی مجلس شورای ملی مامور تحقیق در این امر شد که گزارشات این تخلفات تقدیم مجلس شد و در جراید وقت نیز انتشار یافت. ولی نتیجه ثمربخشی حاصل نگردید.در همین دوره انگلستان پیشنهاد داد تا از محل فروش این جواهرات، کار ساخت راهآهن سراسری کشور شکل بگیرد و سرمایه لازم برای تشکیل یک بانک ایرانی تهیه شود. رضا شاه موفق گردید بدون اجرای این پیشنهاد به هر دو هدف برسد. در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی، شمشیر نفیس مرصعی که به منظور برگزاری مراسم و تشریفات تدفین رضا شاه به مصر ارسال گردیده بود، توسط ملک فاروق پادشاه مصر و برادر زن شاه به سرقت رفت. ماجرا توسط دربار ایران پیگیری گردید،ولی به نتیجه نرسید و مکتوم ماند. سالها بعد و پس از سرنگونی خاندان سلطنتی مصر در سال 1331، موضوع ابتدا توسط مجله روزالیوسف در قاهره و سپس توسط خواندنیها در تهران برملا گردید. بهای این مجموعه چقدر است؟
برخی جواهرات این موزه : کره جواهر نشان
تاج فرح الماس دریای نور:
تاج پهلوی تاج کیانی این تاج، معروف است به تاج کیانی. در زمان فتحعلی شاه ساخته شده و بعد از مرگ او مورد استفاده پادشاهان قاجار بود. در واقع این اولین تاجی است که بعد از دوران شاهنشاهی ساسانی به این صورت ساخته شده است. در ساخت آن از الماس، زمرد، یاقوت و مروارید استفاده شده است و جقة جلوی آن قابل تعویض است. جالب است بدانید که این تاج حدود 5/4 کیلوگرم وزن دارد، بعدا که رضا خان روی کار آمد، دستور ساخت یک تاج سبکتر را صادر کرد.
کوزه قلیان این کوزه قلیان در گنجینه شماره4 خزانه قرار دارد. بدنه کوزه از تخم شترمرغ درست شده و دور آن قابی از طلا گرفتهاند. اگر به عکس دقت کنید روی دیواره کوزه حکاکیهای بسیار ظریفی میبینید که روی پوست تخم شترمرغ است.
کلاه عباس میرزا این کلاه عباس میرزا پسر فتحعلی شاه است که از این کلاه در مراسم رسمی دربار استفاده میکرد. کلاه به شکل یک تاج ساخته شده و بدنة آن از پارچة اطلس و مخمل قرمز است که روی آن مرواریددوزی و پولکدوزی شده. یک زمرد درشت با دور دوزی الماس هم در بالای تاج قرار دارد.
سنجاق سینه سه
سنجاق سینه، ساخته شده از مرواریدهای درشت. دو تا قو از مروارید سفید
ساخته شدهاند و اردک از مروارید سیاه. این مرواریدها از خلیجفارس صید
شدهاند. مروارید سیاه، یکی از کمیابترین انواع مروارید دنیا است.
*** لباس زربافت امیرکبیر ![]() ![]() ![]() نیم تاج فرح پهلوی ![]() ![]() جغه ![]() ![]() دو
گوهر دیگر که به تدریج به مجموعه اضافه شد، یکی فیروزه که از سنگهای
قیمتی ایرانی است و از معادن نیشابور استخراج میگردد و دیگری مروارید که
از خلیج فارس صید میشد. *** سپر نادر شاه افشار از پوست کرگدن ساخته شده و بعد از استفاده او در جنگ ها ،مرصع کاری شده است ![]() تاج فرح پهلوی ![]() کوزه قلیان فیروزه و یاقوت ![]() [ چهارشنبه 3 خرداد 1391 ] [ 09:20 ق.ظ ] [ مرتضی اسکندرنژاد ]
|
||
[ فالب وبلاگ : وبلاگ اسکین ] [ Weblog Themes By : weblog skin ] |